مفهوم انرژی پاک به منابعی اطلاق می‌شود که در هماهنگی با محیط زیست عمل کرده و هنگام تولید، آلودگی زیست محیطی ایجاد نمی‌کنند. منابعی همچون باد، خورشید، گرمای درونی زمین و آب‌های روان امروزه به عنوان پرکاربردترین منابع انرژی پاک شناخته می‌شوند. برخی کارشناسان با در نظر گرفتن ملاحظاتی، مانند انرژی هسته‌ای، آن را هم به عنوان انرژی سبز معرفی کرده‌اند. استفاده از اصطلاح “سبز” در اینجا به خاطر این است که این منابع، مانند گیاهان، دی‌اکسید کربن تولید نمی‌کنند.
استفاده از این منابع برای تولید برق به طور سنتی به عنوان رایج‌ترین شکل انرژی پاک محسوب می‌شود. اما امروزه، مسئله انرژی‌های سبز تنها محدود به جنبه‌های زیست محیطی نیست. در واقع، بسیاری از دولت‌ها به انرژی‌های سبز از منظر اقتصادی نگاه می‌کنند.
به عبارت دیگر، انرژی پاک به دلیل قابل تجدید بودنشان، دولت‌ها را از وابستگی به منابع سوخت فسیلی آزاد می‌کنند. علاوه بر این، منابع دیگری از انرژی سبز نیز وجود دارند که در مقیاس‌های کوچک‌تر و در سطح محلی قابل استفاده هستند. به عنوان مثال، استفاده از انرژی جزر و مد، نیروی موج‌های سواحل، نیروی آبشارهای طبیعی و حتی گرمای حاصل از تجزیه غیرهوازی باکتری‌ها، توسط دانشمندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع انرژی پاک
انرژی پاک یا انرژی سبز به منابعی اشاره دارد که در تولیدشان، آلودگی‌ها و اثرات زیست محیطی کمتری ایجاد می‌شود. از جمله انرژی‌های پاک می‌توان به:
انرژی خورشیدی
این نوع انرژی تجدیدپذیر عمدتا از طریق سلول‌های خورشیدی تولید می‌شود که از نور خورشید انرژی جذب کرده و آن را به برق تبدیل می‌کنند. انرژی خورشیدی به منظور گرمایش ساختمان‌ها، آب‌گرمایی و برای پخت و پز و روشنایی نیز به کار می‌رود.
در حال حاضر، انرژی خورشیدی به اندازه کافی پرکاربرد شده است تا بتوان از آن در مصارف خانگی مانند روشنایی بهره برد. این منبع انرژی در مقیاس‌های بزرگ‌تر همچنان برای تأمین برق محله‌ها نیز به کار گرفته می‌شود.
نیروی باد
باد به عنوان یکی از منابع انرژی حائز اهمیت است و به عنوان یکی از منابع اصلی جایگزین سوخت‌های فسیلی محسوب می‌شود. انرژی بادی، با استفاده از توربین‌های بادی، به الکتریسیته تبدیل می‌شود.
انرژی باد، همانند سایر منابع انرژی تجدیدپذیر، به طور گسترده ولی پراکنده در دسترس است. تفاوت‌های در تابش نور خورشید در نقاط مختلف جغرافیایی باعث تغییرات دما و فشار در سطح زمین می‌شود که منجر به ایجاد باد می‌گردد. این تفاوت‌ها به علاوه چرخش اتمسفر کره زمین باعث حرکت گرما از مناطق گرمسیری به مناطق قطبی شده و باد را تولید میکند. انرژی باد دارای شدت نوسانی و تغییرات متداول است و به صورت پایدار نمی‌وزد. این نوع انرژی به عنوان یکی از فناوری‌های پاک محسوب می‌شود زیرا اثرات کمتری روی محیط زیست و طبیعت دارد. نیروگاه‌های بادی هیچ‌گونه آلاینده‌ای را به هوا یا محیط اطراف منتقل نمی‌کنند.
در بین منابع انرژی تجدیدپذیر، انرژی باد دارای هزینه سرمایه‌گذاری اولیه کمتری است. با بهبود فناوری، افزایش کارایی توربین‌ها و رفع محدودیت‌ها، انتظار می‌رود هزینه تولید انرژی باد به شکل چشمگیری کاهش یابد.
هرچند در حال حاضر، برق تولیدی از سوخت‌های فسیلی ارزان‌تر از برق تولیدی از توربین‌های بادی است، اما هزینه بهره‌برداری از انرژی باد در طول ۲۰ سال گذشته به نسبت حدود ۸۵ درصد کاهش یافته است.
برق آبی
این نوع انرژی از توانایی ذخیره‌سازی انرژی حاصل از آب و ارتفاع آن در پشت سدها، به عنوان “هیدروپاور” شناخته می‌شود. در حال حاضر، بحث در مورد اینکه آیا این نوع انرژی به عنوان یک منبع انرژی سبز محسوب می‌شود یا خیر، مطرح است. برخی منابع معتقدند که ساخت سدها به محیط زیست آسیب می‌زند و فقط سدهای با ارتفاع کم را به عنوان یک گزینه محیط زیستی در نظر می‌گیرند.
انرژی زمین گرمایی
این نوع انرژی پاک از انرژی حرارتی استفاده میکند که در لایه‌های زیرزمینی ذخیره شده است. دستیابی به این منبع نیازمند فعالیت‌های حفاری است که ممکن است تاثیراتی بر محیط زیست داشته باشد. از گذشته‌ها، انرژی حرارتی زمین برای گرم کردن چشمه‌های آب گرم بهره‌برداری می‌شده و این منبع به عنوان یک منبع انرژی قابل استفاده برای تولید برق از طریق بخار برای چرخاندن توربین‌ها شناخته شده است.
قدرت انرژی ذخیره شده در زمین تنها در ایالات متحده به اندازه‌ای است که برای تولید برق، ده برابر زغال سنگ استفاده شود. در برخی کشورها مانند ایسلند، امکان دسترسی به منابع گرمایی زمین وجود دارد. این منبع انرژی به مکان محدودی وابسته است و برای اطمینان از اینکه به طور کامل «سبز» باشد، فرآیندهای حفاری نیاز به نظارت دقیق دارند.
انرژی های دریایی
دریاها انرژی‌های مختلفی مانند امواج، جزر و مد، تفاوت دما و غلظت نمک را ذخیره و باز می‌دهند. این انرژی‌ها می‌توانند منبعی برای تولید برق و انرژی الکتریکی باشند، از سدهای جزر و مد تا انرژی حرارتی دریاها و تفاوت شوری آب‌ها. انرژی دریاها به عنوان یک منبع پایدار و قابل استفاده برای تأمین نیازهای انرژی مطرح است، اما نیاز به فناوری‌های مناسب و رویکردهای زیست محیطی دارد تا به طور کامل از این منابع بهره برداری شود.
انرژی زیست توده
انرژی زیستی، از منابع گیاهی یا جانوری تأمین می‌شود و توسط تکنولوژی به حرارت تبدیل می‌شود. این نوع انرژی چهارمین منبع اصلی جهان است، از سوخت‌های جامد و گازی، حرارت، مواد شیمیایی و سایر منابع با استفاده از تکنولوژی‌های بیوانرژی استخراج می‌شود. این تحقیقات در سه حوزه تولید سوخت، کاربردهای آن و زیرساخت‌های مناسب برای توزیع انرژی زیست توده صورت می‌گیرد. زیست توده یا بیوماس مجموعه‌ای از محصولات فتوسنتز است که به عنوان منبع انرژی استفاده می‌شود، از مواد جمع‌آوری شده مانند پسماندهای کشاورزی، غذایی و شهری بهره می‌گیرد.
مزایای انرژی پاک
انرژی پاک مهمی برای محیط زیست است، زیرا جایگزین مناسبی برای سوخت‌های فسیلی به شمار می‌رود. منابع طبیعی این انرژی اغلب تجدیدپذیر و پاک هستند و گازهای گلخانه‌ای کمتری تولید می‌کنند یا در حالتی محدودتری انتشار پیدا می‌کنند. از نظر گازهای گلخانه‌ای، حتی با در نظر گرفتن چرخه زندگی کامل، انرژی پاک به مراتب کمتر از سوخت‌های فسیلی منتشر میکند. این تأثیرات مثبت نه‌تنها برای محیط زیست، بلکه برای سلامتی انسان‌ها و حیوانات نیز اهمیت دارد.
انرژی پاک یکی از مهم‌ترین عوامل در بازار بورس انرژی است. این نوع انرژی، که از منابع تجدیدپذیر مانند خورشید، باد، آب، و بیوماس استخراج می‌شود، از لحاظ تأثیرات محیطی و اقتصادی بسیار ارزشمند است. در بازار بورس انرژی، انرژی پاک به‌عنوان یکی از منابع اصلی تجارت انرژی مطرح است. این نوع انرژی، نقش مهمی در کاهش گازهای گلخانه‌ای و وابستگی به سوخت‌های فسیلی دارد.
این نوع انرژی می‌تواند به قیمت پایداری منجر شود زیرا اغلب محلی تولید می‌شود و تحت تأثیر مشکلات جهانی و قیمت‌های نفت نیست. از سوی دیگر، انرژی پاک می‌تواند اشتغال زایی کند و تسهیلاتی را ایجاد کند که برای جوامع محلی اهمیت دارد.
در سال 2018، انرژی‌های تجدیدپذیر با ایجاد 11 میلیون شغل در سراسر جهان، نقش بسیار مهمی ایفا کردند و با رویکردهایی چون صفر خالص، این تعداد افزایش خواهد یافت. با توجه به محلی بودن تولید انرژی از طریق منابع تجدیدپذیر، زیرساخت‌های انرژی به عنوان گزینه‌ای انعطاف‌پذیرتر در نظر گرفته می‌شوند.
انرژی پاک چگونه عمل میکند؟
منابع انرژی سبز از تکنولوژی‌های تجدیدپذیری مانند انرژی خورشیدی، نیروی باد، زمین گرمایی، زیست توده و نیروی آبی بهره می‌برند. هر یک از این فناوری‌ها به شیوه‌های مختلفی عمل می‌کنند، از جمله گرفتن انرژی از خورشید با صفحات خورشیدی، بهره‌گیری از توربین‌های بادی یا بهره‌مندی از جریان‌های آب برای تولید انرژی.
توسعه و استفاده از انرژی پاک در خرده فروشی برق، موجب کاهش گازهای گلخانه‌ای و انتشارات مضر محیط زیستی می‌شود. تأثیر این نوع انرژی بر بازار برق خرده فروشی، به ترویج کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی، توجه به منابع تجدیدپذیر، و افزایش انگیزه برای استفاده از تکنولوژی‌های پاک و پایدار برای تولید برق برمی‌گردد.شرکت آب و برق پاسارگاد، به عنوان یکی از پیشگامان و بزرگترین شرکت‌های فعال در حوزه خرده فروش برق در ایران، از طریق استفاده از یک نیروگاه قدرتمند و اخذ پروانه خرده فروشی 2000 مگاواتی از وزارت نیرو، خدمات برق را به مشترکین ارائه می‌دهد. با تکیه بر تجربه بی‌نظیر و دانش کارشناسان خود در امور تامین برق و ارائه مشاوره، این شرکت در حوزه ارتقاء کیفیت و ارائه خدمات به مشترکین، فعالیت گسترده‌ای دارد.