در گفتگوی مهندس ابراهیم خوشگفتار رییس سندیکای شرکت های تولید کننده برق و رییس هیئت مدیره شرکت آب و برق پاسارگاد با آرمین بهفروزی مدیر بازرگانی شرکت، ایشان شرایط مربوط به صنعت برق ایران، خرده فروشی برق و ناترازی موجود در تولید و مصرف برق را تشریح کردند. به خلاصه ای از این مصاحبه می پردازیم.
در ابتدا تشکر می کنیم که وقت گرانبهای خودتان را در اختیار ما قرار دادید. برای شروع اگر امکانش هست خلاصه ای از وضعیت فعلی صنعت برق ایران و چشمانداز آینده آن را بیان بفرمایید.
به عقیده من امروزه صنعت برق با دو ناترازی اساسی دست و پنجه نرم می کند. ناترازی اول در بحث مالی است. به دلیل سرکوب قیمتها و اصرار به پرداخت یارانه، سیستم مالی میان مصرف کننده، نیروگاه و دولت کاملا از تعادل خارج شده و این قیمت ها دیگر قابل تحمل نیست. این سیاست اشتباه از سال 93 در حال اجراست و در اثر اصرار به این اشتباه، عده ای از اجرای این سیاست سودی هنگفت میبرند و عدهای دیگر ضرر کلانی میکنند. این ناترازی مالی به ناترازی دوم یعنی ناترازی بین تولید و مصرف انجامیده و به دلیل عدم سرمایه گذاری و عدم کنترل مصرف، بین تولید و مصرف نیز شکافی عظیم اتفاق افتاده است.
همچنین به دلیل قیمتهای پایین در کشور مصرف بی رویه به امری رایج تبدیل شده و وضعیت برق را بحرانی کرده است. هرچند وزارت نیرو با طرح هایی مانند ECA و جریمه پرمصرف ها گام هایی برداشته است اما کافی نبوده است.
در وضعیت فعلی نقش سندیکای شرکتهای تولیدکننده صنعت برق ایران در بازار برق ایران چیست؟
سندیکای تولیدکنندگان صنعت برق تلاش میکند که برای تولید برق سرمایه جذب کند تا ناترازی کمتر شود و در این مسیر درحال هماهنگی با وزارت نیرو برای ارائه مشوق هایی برای سرمایه گذاری هستیم. از طرفی دیگر کمبود گاز داریم. به همین دلیل باید نیروگاههای فرسوده و غیر بهینه را از مدار خارج کنیم و واحدهای جدیدتر را نصب کنیم. سیاست سندیکا در جهت جذب سرمایه، افزایش راندمان و کاهش مصرف سوخت است.
عملکرد بازار برق ایران در سال 1402 را چطور ارزیایی می کنید؟
عملکرد بازار برق در ایران در سال جاری رو به رشد بوده است و انتظار می رود در سال آینده نیز بهبود عملکرد را تجربه کند. شخص وزیر نیرو این سیاست را دنبال می کند که بازار برق را از بدنه وزارت نیرو جدا کند. در وهله اول باید یارانه بگیران را جدا کرد و بازار را به خرده فروشان سپرد. در این مسیر جایگاه خرده فروشان و نیروگاه و مصرف کننده به صورت مجزا مشخص می شود.
شرکت های خرده فروشی در این بهبود عملکرد تا چه حد نقش داشته اند؟
در وضعیت فعلی که به دلیل به صرفه نبودن سرمایه گذاری و بد حسابی وزارت نیرو سرمایه گذاری چندانی در این صنعت انجام نمی شود. چاره کار همین قراردادهای دو جانبه هستند زیرا در این حالت سرمایه گذار خیالش راحت است که مشتری به جز وزارت نیرو دارد و آن مشتری پولش نقد است. در ادامه این مسیر باید آنقدر ادامه دهیم تا ناترازی رفع گردد. این حالت موجب حذف خرده فروشی با نقش فعلی از بازار می گردد. به دنبال آن هستیم که ظرف سه سال این ناترازی را رفع کنیم.
نقش شرکت های خرده فروش در صنعت برق ایران چیست و چه پیشنهادی در جهت بهبود عملکرد این شرکت ها دارید؟
شرکت های خرده فروش در حال حاضر در کنار توانیر درحال فروش برق هستند. به دلیل بی اطلاعی ها، گاهی صنایع به این شرکتها اعتماد نمی کنند و ترجیح میدهند همچنان با قیمت بالاتر از توانیر خرید کنند. در این زمینه اولا باید اطلاع رسانی صورت گیرد و در مرحله بعدی توانیر از این بازار کنار رود. توانیر که خود شرکتی دولتی است باید صنایع را به سمت خرده فروشی سوق دهد و خود تنها در نقش تنظیم گر در بازار حاضر باشد. شخص وزیر نیرو نیز به دنبال همین مسیر است و می خواهد در کنار خرده فروشی، بحثهای مربوط به بورس انرژی و تجدیدپذیر را نیز سرعت بخشد. در این زمینه نیز کارهای خلاقانه ای انجام شده است. مثلا به برخی از نیروگاهها تکلیف شده که فقط دوجانبه بفروشید.
پیشنهاد اصلی اینجانب برای بهبود خرده فروشی این است که شرکتهای این حوزه به سراغ نیروگاه ها بروند و برق آنها را پیش خرید کنند و به صنایع بفروشند. اگر وزارت نیرو در این مساله تضمین دهد که این برق مشمول قطعی نمیشود میتواند تحول بزرگی رقم بخورد.
به عقیده شما انرژی های تجدیدپذیر می توانند نقش موثری در برابر ناترازی ایفا کنند؟
تجدیدپذیرها به دلیل آنکه ساعات کاری خاصی دارند و هنوز ابزار مناسبی برای انتقال انرژی آنها به سایر ساعات نداریم نمی توانند به تنهایی بحران ناترازی را مدیریت کنند. برای بحث تجدیدپذیر به دلیل پیچیدگی کاری آنها نیاز به یک سیستم مدیریت یکپارچه در سراسر کشور است که این مساله را مدیریت کند. اما در مجموع در این زمینه بسیار عقب هستیم و به این موضوع نیاز جدی داریم. متاسفانه شبکه برق ما همچنان ناپایدار است و شاهد قطعی های زیادی هستیم. تجدیدپذیرها می توانند در جهت بهبود این مشکل کمک کنند. در مورد این انرژی های نو شخص بنده بسیار علاقه مند به سرمایه گذاری خارجی هستم. اما به دلیل همان ناترازی مالی که عرض کردم نمیتوانیم سود سرمایه را پرداخت کنیم و به همین دلیل سرمایه گذار خارجی رغبتی برای ورود به ایران ندارد.
در آخرین سوال نیز لطفا نظر خود را درباره خاموشی صنایع و نحوه مدیریت آنها بفرمایید.
برای کنترل خاموشی ها اول باید مصرف کنترل شود. متاسفانه راندمان نیروگاه ها پایین است اما در زمان پیک قیمت باید شناور باشد تا هرکس که این قیمت برایش به صرفه است کار کند. به همین روش برق خانگی را نیز باید با قیمت کنترل کنیم . هزینه آسایش را خانوارها باید بپردازند تا پیک مصرف کنترل شود. در این زمینه برداشت من این است که مصوبه وزارت نیرو درباره مشترکین بالای یک مگاوات از مهر ماه اجرایی شود.
در نهایت اشتباه استراتژیک ما این بود که در سراسر کشور هم گاز کشیدیم و هم برق. درحالیکه لازم بود تنها برق کشیده شود چون برق قابل کنترل است. نکته نهایی نیز این است که بین قطعی برق خانوارها و صنایع قطعا باید برق خانوارها قطع گردد. چون قطعی برق صنایع ضربه جبران ناپذیری به اقتصاد و اشتغال وارد می کند.
برای اطلاع از آخرین اخبار صنعت برق و تحلیل آنها با کارشناسان پاسارگاد کیش تماس بگیرید.